Lecznicza dieta olejowo-białkowa dr Johanny Budwig

Badaczka tłuszczów, pionierka w dziedzinie żywienia, uzdrowicielka – dr Johanna Budwig (1908-2003), siedmiokrotnie nominowana do Nagrody Nobla w 1979 roku, była postacią wszechstronną. Była silną kobietą, która poświęciła swoje życie badaniom oleju lnianego i jego leczniczych właściwości. Powinniśmy jej też podziękować za nasz obecny kształt wiedzy o prozdrowotnych kwasach tłuszczowych omega-3.

Dr Johanna Budwig studiowała fizykę, chemię, medycynę, biologię, botanikę, a doktorat z fizyki zdobyła u profesora Kaufmanna – uznanego eksperta w dziedzinie chemii tłuszczów w latach 50. XX wieku. W tym czasie dr Johanna Budwig już dawno zdała także egzamin państwowy z farmacji i otrzymała dyplom z chemii. Podobnie jak wielu jego kolegów wcześniej, profesor Kaufmann był przekonany o jej genialnym umyśle i wybitnych zdolnościach analitycznych naukowca.

Chromatografia papierowa – Podstawy nauki o lipidach

Pod koniec lat 40. XX wieku dr Johannie Budwig udało się opracować proces, w którym tłuszcze mogły być rozbijane i analizowane w oparciu o ich najmniejsze składniki. Było to wielkie osiągnięcie dla całego środowiska naukowego. To właśnie dzięki chromatografii papierowej, czyli mówiąc inaczej, dzięki nowatorskiemu badaniu substancji tłuszczowych na papierze możliwa była analiza tysięcznej części miligrama tłuszczu na papierze. Próbka z jednej kropli krwi, mogła być teraz rozdzielona na poszczególne składniki i mogła być dokładnie scharakteryzowana według różnych składników kwasów tłuszczowych.

Nowe rozumienie lipidów – dowód na istnienie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych

Wraz z nową metodą analizy pojawiła się innowacyjna, wiarygodna wiedza na temat kwasów tłuszczowych. Naukowcy mogli teraz zacząć rozróżniać nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. W rezultacie dr Johanna Budwig mogła zidentyfikować siemię lniane jako ważne źródło wysoko nienasyconych kwasów tłuszczowych. W kolejnych latach z pasją poświęciła się badaniom nad jego właściwościami. Okazało się to rewolucyjną innowacją w obszarze badań nad lipidami, a także pierwszym naukowym przełomem dr Johanny Budwig. Po szeroko zakrojonych badaniach, mogła w 1950 roku zaprezentować wraz z dr Kaufmannem przełomowe wyniki, które opublikowane zostały w tym samym roku pod tytułem „Nowe metody analizy lipidów” w czasopiśmie „Fats and Soaps” – na konferencji badaczy lipidów w Monachium. Nasze obecne zrozumienie składników i działania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych jest w dużej części oparte na jej odkryciach.

Dowody na szkodliwość tłuszczów trans

kwasów tłuszczowych w Federalnym Instytucie Badań nad Lipidami. Jednocześnie rozpoczęła badania nad tłuszczami przemysłowymi, zyskując w ten sposób – choć nieświadomie – potężnego przeciwnika. Powojenne Niemcy przeżywały ożywienie gospodarcze. Minęły już czasy przydziałów i substytutów masła – ludzie mogli sobie pozwolić na wszystko, czego chcieli. Ludzie poszukiwali więc bogatego i pożywnego jedzenia. Niemiecki przemysł spożywczy notował rekordowe zyski. To nie był dobry czas, dla kogoś takiego jak badaczka kwasów tłuszczowych, której badania w 1952 roku potwierdziły szkodliwość tłuszczów trans. Wyniki te spotkały się z oburzeniem ze strony młodego, ale potężnego przemysłu margarynowego, którego twierdzenia obaliła skrupulatnie prowadzonymi danymi statystycznymi. Dla niej, jako naukowca, publikacja wyników była oczywiście najwyższym priorytetem. Dr Johanna Budwig opisała te okoliczności w swoich książkach naukowych.  Od tego momentu nie mogła już ignorować oczywistego związku między dietą a przebiegiem choroby. W dalszym ciągu zgłębiała daną tematykę. Używając modeli zwierzęcych udało jej się w 1957 roku wykazać efekty oddziaływania kwasów tłuszczowych omega-3 na organizm. Do roku 1969 sama zarejestrowała osiem procesów do produkcji nieszkodliwych produktów spożywczych z długim okresem trwałości.

Spojrzenie wstecz na historię badań nad lipidami

Jedną z głównych kwestii, którymi kierowała się dr Johanna Budwig, było zainteresowanie regulacją poboru tlenu przez komórki oraz wszelkimi czynnikami, które mogłyby zakłócić ten proces. Naukowcy tacy jak Otto Warburg już wcześniej zauważyli, że aminokwas cysteina odgrywa kluczową rolę w oddychaniu komórkowym. Otto Warburg podejrzewał, że kwasy tłuszczowe są kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na pobór tlenu przez komórkę. Swoje badania przeprowadzał z użyciem nasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas masłowy, stearynowy czy palmitynowy. Nie przyniosło to jednak oczekiwanych przez niego rezultatów. Dopiero w latach 50. XX wieku, gdy dr Johanna Budwig opracowała technikę chromatografii papierowej, odpowiedzi na te najważniejsze pytania można było znaleźć poprzez identyfikację i kwantyfikację lipidów i kwasów tłuszczowych. Kolejne badania potwierdziły hipotezę dr Johanny Budwig. Udowodniła ona, że niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe kwas linolowy i kwas α-linolenowy mają istotne znaczenie jako partnerzy interakcji z aminokwasami siarkowymi dla pobierania tlenu w komórce. Istotną cechą tych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych jest ich ogromny potencjał elektronowy. Energia zawarta w wiązaniach podwójnych kwasów tłuszczowych jest swobodnie dostępna dla procesów elektrofizycznych w komórce. Ujemny ładunek tych kwasów tłuszczowych czyni z nich optymalnego partnera wiążącego dla dodatnio naładowanych aminokwasów zawierających siarkę. Razem tworzą one baterię naszych komórek i kontrolują ich potencjał energetyczny.

Aktualne wyniki badań naukowych

Tam, gdzie laureat Nagrody Nobla, Otto Heinrich Warburg, nie był w stanie podać wyników, badania nad oddychaniem komórkowym kontynuowała dr Budwig. Dr Warburg, lekarz i biochemik, który w 1931 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny, już w latach dwudziestych XX wieku odkrył, że komórki rakowe posiadają unikalny metabolizm. Podczas gdy zdrowe komórki przetwarzają cukier z pożywienia na dwutlenek węgla i wodę, zużywając przy tym tlen podczas tzw. oddychania komórkowego, komórki rakowe  uzyskują energię poprzez fermentację cukru do kwasu mlekowego. Proces ten zachodzi nawet wtedy, gdy dostępna jest wystarczająca ilość tlenu.

W 2006 roku zespół badawczy pod kierownictwem prof. dr. Michaela Ristowa z uniwersytetów w Jenie i Poczdamie był w stanie potwierdzić ponad 80-letnią hipotezę laureata Nagrody Nobla, Otto Warburga. Na przykładzie raka jelita grubego w modelach zwierzęcych, zespół naukowców wykazał proces utleniania w komórkach nowotworowych. Upośledzone oddychanie komórkowe w tych komórkach nowotworowych można było ponownie pobudzić poprzez leczenie konkretnym białkiem. Wynik pokazał, że komórki badanych zwierząt straciły zdolność do tworzenia złośliwych guzów. Stanowiło to dowód, że tempo wzrostu guza zależy od pewnych procesów metabolicznych i że można nimi skutecznie manipulować.

Biolodzy amerykańscy, a konkretnie zespół badawczy kierowany przez Michaela Kiebisha i Thomasa Seyfrieda z Boston College, w 2009 roku ponownie zbadali hipotezę Warburga. Skupili się intensywnie na strukturze i funkcji błony mitochondrialnej u myszy z różnymi guzami mózgu. Mitochondria są tzw. organellami komórkowymi – inaczej mówiąc składnikami komórki – i faktycznym miejscem oddychania komórkowego. W swoich obserwacjach szczególną uwagę zwrócili na substancję zwaną kardiolipiną – fosfolipid, który stabilizuje błonę mitochondrialną. Stwierdzono istotne różnice w strukturze błony między zdrowymi i chorymi myszami. Kardiolipiny chorych myszy były inaczej zbudowane, co prowadziło do zaburzenia jednego z najważniejszych aspektów metabolizmu – transportu elektronów – a tym samym do zakłócenia całego procesu produkcji energii. Wyniki te potwierdzają hipotezę Warburga.

Połączenie twarogu i oleju lnianego

Zaburzenie równowagi w diecie pomiędzy kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6 może prowadzić do zwiększenia ilości substancji zapalnych w organizmie, którym przypisuje się rozwój wielu chorób cywilizacyjnych. Związek między dobrym zdrowiem a spożyciem niezbędnych kwasów tłuszczowych był jasny dla dr Johanny Budwig już w latach 50. XX wieku. „Brak tych wysoko nienasyconych kwasów tłuszczowych powoduje osłabienie wielu funkcji życiowych” – takie stwierdzenie często padało z ust uczonej.

Zdaniem dr Johanny Budwig, niewłaściwe rodzaje kwasów tłuszczowych były największym złem w coraz bardziej uprzemysłowionej żywności. Po odkryciu tłuszczów trans – tłuszczów pozbawionych ładunków elektrycznych – w margarynie i innych tłuszczach wysokotemperaturowych, obecność tych kwasów tłuszczowych została wykryta również w ludzkich komórkach. Dr Johanna Budwig dostrzegła wyraźny związek między upośledzonym poborem tlenu a syntezą lub strukturą błon komórkowych. W błonach tych brakowało wielonienasyconych kwasów tłuszczowych – odpowiedzialnych za regulację, bogatych w energię, a więc życiodajne i napędowe siły dla normalnej funkcji komórkowej. Ale kwasy tłuszczowe omega-3 są konieczne nie tylko do dobrego dotlenienia komórki. Również harmonijne procesy metaboliczne, silny system odpornościowy i równowaga psychiczna są łatwiejsze dzięki komunikacji między błoną komórkową a wnętrzem komórki. Płynność (przepływ/elastyczność) błony komórkowej wpływa na jej właściwości, a tym samym funkcje. Jest ona miejscem wymiany informacji i transportu substancji. Kwasy tłuszczowe Omega-3 przyczyniają się do prawidłowej płynności błony, a tym samym mają decydujący wpływ na jej funkcjonowanie.

Rozwój diety olejowo-białkowej

Szeroka wiedza dr Johanny Budwig na temat olejów i tłuszczów wraz z wynikami badań doprowadziła ją do opracowania diety olejowo-białkowej. W tej koncepcji żywieniowej główną rolę odgrywają naturalne i bogate w energię produkty spożywcze. Najważniejsze są niezbędne kwasy tłuszczowe, w szczególności kwas tłuszczowy omega-3 i kwas alfa-linolenowy oraz aminokwasy zawierające siarkę, takie jak metionina i cysteina. W zawierającym prawie 60% kwasów tłuszczowych omega-3 oleju lnianym, oraz w twarogu o wysokiej zawartości aminokwasów zawierających siarkę, dr Johanna Budwig znalazła idealną parę stanowiącą podstawę jej diety. Spożywanie aminokwasów zawierających grupę siarkową sprzyja zdrowemu trawieniu, a także tolerancji kwasów tłuszczowych. Wiązanie wytworzone pomiędzy tymi dwoma składnikami pozwala im tworzyć lipoproteiny (lipos = tłuszcz / protein = białko), co zwiększa ich wspólną rozpuszczalność. To właśnie w tej formie aminokwasy siarkowe są w stanie wspomóc transport długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Jednoczesne podawanie kwasów tłuszczowych i aminokwasów w jednorodnej mieszaninie, jak w twarogu z olejem lnianym, zapewnia szybkie wbudowanie cennych składników odżywczych do organizmu.

Nowe podejście do zdrowia

Wieloletnie badania, doświadczenie i wiedza dr Johanny Budwig doprowadziły ją do opracowania holistycznej koncepcji zdrowia, która uwzględnia przede wszystkim indywidualnego pacjenta i jego styl życia. Jako uzdrowicielka, Johanna Budwig zaobserwowała wiele chorób, których przyczyny upatrywała w nieprawidłowym metabolizmie kwasów tłuszczowych. Podczas konsultacji z pacjentem dr Johanna Budwig najpierw krytycznie przyglądała się jego diecie, zanim przepisała mu indywidualny plan żywieniowy oparty na opracowanej przez nią diecie olejowo-białkowej. Dla niej jedzenie było jednym z najbardziej krytycznych czynników dla utrzymania zdrowia.

Jednak brak akceptacji społecznej, dysharmonijne relacje lub nieszczęśliwe sytuacje rodzinne czy zawodowe mogą mieć znacząco długotrwały wpływ na jakość życia lub sprawić, że dana osoba będzie chora. Dr Johanna Budwig stwierdziła to w sposób jednoznaczny.

„Bardzo ważne jest, by osoba była postrzegana jako jedność ciała, duszy i ducha. To, który czynnik sprawczy wymaga w danej chwili pierwszeństwa, może być bardzo różne. Nadal jestem przekonana, że jeśli kobieta jest w bardzo niezdrowym małżeństwie, w którym musi znosić codzienny ucisk i szyderstwa ze strony męża, to nie mogę jej pomóc nawet olejem lnianym z twarogu. Istoty ludzkie wymagają wszystkich trzech czynników razem”. Dr Johanna Budwig

Pole elektromagnetyczne

Jako fizyk, dr Johanna Budwig zawsze miała też na uwadze pole elektromagnetyczne otaczające ludzi. Odrzucała syntetyczne ubrania i materace piankowe, uzasadniając, że działają one jak złodzieje energii. Zamiast tego zalecała materace wykonane z naturalnych materiałów, takich jak włókno kokosowe, końskie włosie, wełna i bawełna. Oprócz materiałów, które sprzyjają zdrowemu, spokojnemu snu, dr Johanna Budwig przywiązywała dużą wagę do pojęcia snu i odpowiednio długiego czasu jego trwania, co sprzyja relaksowi i regeneracji.

Dr Johanna Budwig popierała również korzystne działanie ćwiczeń i rekreacji. Również w tym przypadku zawsze dostosowywała swoje porady do indywidualnego pacjenta.

Dr Johanna Budwig była głęboko przekonana, że większość chorób przewlekłych wynika z warunków wyczerpujących energię. Szczególnie w przypadku nowotworów niedobór energii w komórkach i jego kompensacja prowadzi do nieprawidłowych i nieuporządkowanych procesów wzrostu. By uaktywnić samouzdrawiające siły i wspierać uporządkowane, zdrowe procesy wzrostu, organizm ludzki musi być dostrojony do absorpcji energii słońca. W tym celu dr Johanna Budwig zalecała regularne, krótkie kąpiele słoneczne.

Motorem napędowym jest światło

Według fizyka dr Johanny Budwig światło było siłą napędową, która aktywowała wszystkie funkcje potrzebne nam do życia. Światło jest dla roślin eliksirem życia. „Anteną”, przez którą je pozyskują, jest cząsteczka pochłaniająca światło – zielony pigment roślinny – chlorofil. W organizmie człowieka niezbędne kwasy tłuszczowe pełnią tę rolę w błonach komórkowych komórek skóry. Wysoko nienasycone kwasy tłuszczowe mają zdolność do absorbowania i przechowywania fotonów ze światła. Dr Johanna Budwig już na początku lat 50. XX wieku zwróciła uwagę na regulacyjną moc światła słonecznego w stosunku do systemów biologicznych. Światło jest źródłem wszelkiego życia i jest wymagane do utrzymania równowagi w istotnych dla człowieka procesach.

Mimo to, obniżenie jakości odżywiania/życia doprowadziło do stałego wzrostu wielu chorób dotykających współczesną cywilizację. Społeczeństwu brakuje wysoko nienasyconych, bogatych w elektrony związków, które są stymulowane przez specyficzne długości fal światła; przyciągają, absorbują i przechowują fotony ze słońca jak magnesy. Dr Johanna Budwig rozpoznała ten związek już w połowie ubiegłego wieku.

„Podczas mojej pracy naukowej w dziedzinie chemii lipidów odkryłam, że bogate w elektrony, wysoce nienasycone kwasy tłuszczowe są decydujące dla stymulacji funkcji oddechowej, poboru tlenu, wykorzystania tlenu, a w trakcie dalszych prac odkryłam, że również pobór elektronu z energii słonecznej uzależniony jest od tych tłuszczów”.Dr Johanna Budwig

Bogata w kwasy omega-3 i naturalna dieta wspiera te istotne procesy, ponieważ organizm potrzebuje do wchłaniania i przekazywania energii słonecznej niezbędnych kwasów tłuszczowych w komórkach skóry.

„Tłuszcze są przejawami substancji regulujących życie, ponieważ czerpią moc energii słonecznej i przekazują ją do napędzania procesów życiowych.” Dr Johanna Budwig

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe z oleju z nasion lnu połączone z zawierającymi siarkę składnikami białkowymi z czosnku i cebuli, które funkcjonują jako ochronny partner wiążący, pomagając kwasom tłuszczowym wejść do komórki w stanie nieuszkodzonym.

Krem twarogowo-lniany dr Budwig

Stanowi podstawowe śniadanie diety Dr Budwig. Jest połączeniem twarogowej mieszanki mlecznej, twarogu i oleju lnianego. W smaku bardzo przypomina jogurt śmietankowy. Mieszanina ta jest bardzo odżywcza a dzięki swoim bogatym składnikom odżywczym odpowiednia zarówno dla osób chorujących na raka, jak i dla osób zdrowych, które chciałyby włączyć takie pyszne pożywienie do swoich śniadań.

Prawidłowe składniki kremu śniadaniowego to: 3 łyżki stołowe wysokiej jakości oleju lnianego tłoczonego na zimno, 2-3 łyżki stołowe świeżego mleka pełnotłustego, 100-125 g odtłuszczonego twarogu, 2 łyżeczki herbaciane miodu, 6 łyżeczek siemienia lnianego, 100-150 g świeżych owoców sezonowych. Przy czym z łyżeczki miodu i 6 łyżeczek siemienia lnianego tworzymy tzw. linomel, miażdżąc nasiona i mieszając je natychmiast z miodem.

Instrukcja video prawidłowego przygotowania müssli twarogowego, w wersji Mgr. Heleny Cmurovej z okolic Plzna, która jako jedyna w Czechach przeszła szkolenie organizowane przez dziedzica praw do diety olejowo-białkowej Lothara Hirneisa