Nootropy to substancje, które mogą poprawić pracę mózgu i jego metabolizm. Substancje te są pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Do naturalnych nootropów zaliczamy kofeinę, ale także na przykład grzyba lwia grzywa. Słowo nootrop pochodzi z roku 1972, gdy utworzył je rumuński psycholog i chemik Cornelius E. Giurgege. Powstało z greckich słów νούς (nous) i τройν (trepein). Nootropy to związki lub suplementy, które zwiększają zdolności poznawcze. Oznacza to, że wzmacniają funkcje psychiczne, takie jak pamięć, kreatywność, a także motywację i skupienie. Dlatego te substancje, czy już pochodzenia naturalnego, czy też syntetycznego, są bardzo szczegółowo badane. Efekty nootropów oddziałują na pracę mózgu, wpływają choćby na połączenia dopaminergiczne czy na neurony. Komórki neuronowe przesyłają i przetwarzają konkretne sygnały. Są więc ważne dla organizmu, a ich utrata jest niepowetowana. Badania prowadzono między innymi nad wpływem nootropów na terapię zaburzeń pamięci, takich jak choroby Alzheimera, Parkinsona czy Huntingtona. Nootropy nazywane są też „inteligentnymi narkotykami”, „wzmacniaczami mózgu”, ale też „lekiem na poprawę pamięci”.
Nootropy naturalne
Do naturalnych nootropów należą na przykład Ginkgo biloba, kofeina, ashwagandha, guarana oraz wiele innych produktów spożywczych i substancji. Naturalne nootropy zmniejszają stany zapalne w mózgu, a ich konsumpcja wspomaga ochronę mózgu przed toksynami, obniżając jednocześnie efekty jego starzenia się.
Kofeina
Kofeina należy do najpowszechniejszych substancji psychoaktywnych. Znajduje się nie tylko w kawie, ale również w herbacie lub w guaranie, czyli nasionach paulinii guarany. Dzięki temu, że kofeina blokuje receptory adenozyny w mózgu, człowiek czuje się mniej zmęczony i bardziej skoncentrowany.
L-teanina
Substancja zwana l-teaniną występuje w zielonej herbacie. Jest ona aminokwasem, którego stosowanie uspokaja, bez jednoczesnego wywoływania senności. Oprócz tego ilość mniej-więcej dwóch szklanek podnosi fale alfa mózgu, co wywołuje większą kreatywność. Podaje się, że l-teanina jest o wiele efektywniejsza od kofeiny. Dlatego w suplementach diety stosowane są czasem obie te substancje.
Kreatyna
Również kreatyna jest aminokwasem. Jest to substancja, którą organizm wykorzystuje do budowy białek. Szczególnie popularna jest wśród kulturystów, jako środek wspierający mięśnie. Kreatyna wiąże się z grupą fosforylową trifosforanu adenozyny (ATP) i powstaje fosfokreatyna, która następnie transportowana jest do mięśni, serca i mózgu. Powstała cząsteczka służy między innymi jako szybkie paliwo dla komórek. Może poprawiać pamięć krótkotrwałą i skupienie. Docenią ją także wegetarianie i osoby żyjące w dużym stresie. Według badań bezpieczna dzienna dawka wynosi około 5g kreatyny.
Ashwagandha
Ashwagandha, czyli po polsku żeń-szeń indyjski, to znany adaptogen i substancja nootropowa. Naturalna medycyna indyjska, czyli Ajurweda wykorzystuje tą roślinę do obniżania stresu i stanów lękowych. Evan Brand podaje w swojej książce, że napój z ekstraktem z ashwagandhy przynosi człowiekowi głęboki sen, po którym budzi się rano świeży i pełen energii.
Żeń-szeń
Znanym nootropem o działaniu adaptogennym jest również korzeń żeń-szenia. Tradycyjnie wykorzystuje się go do wspierania czynności mózgu. Chodzi tu przede wszystkim o jego działanie [cenzura], które wspiera ochronę przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu mózg może lepiej funkcjonować. Właśnie żeń-szeń zalecany bywa w formie wsparcia funkcji poznawczych w przypadku choroby Parkinsona.
Ginkgo biloba
Badania wskazują, że wyciągi z liści drzewa Ginkgo biloba wspierają pamięć i obniżają poziom kortyzolu (hormonu stresu).
Reishi
Niesamowicie błyszczący grzyb znany jest już od czasów starożytnych. Wiadomo, że działa na raka oraz wspiera detoksykację po zatruciu metalami ciężkimi. Z gorzkiego grzyba lakownicy żółtawej przygotowuje się najczęściej ekstrakt.
Cordyceps sinensis
Właściwości nootropowe grzyba Cordyceps sinensis cenne są zwłaszcza w połączeniu z innym grzybem zwanym „lwią grzywą”.
Lwia grzywa
Lwia grzywa czyli Hericium to niezwykły grzyb, odznaczający się przede wszystkim wyglądem. Ważny jest jego wpływ na układ nerwowy. Nootrop ten działa przeciwzapalnie, antystresowo, regenerując jednocześnie układ nerwowy.
Źródła: https://en.wikipedia.org/wiki/Nootropic https://www.healthline.com/nutrition/nootropics http://www.bezpecnostpotravin.cz/az/termin/92377.aspx http://lekarske.slovniky.cz/lexikon-pojem/nootropika-3 Evan Brand. The Everything Guide To Nootropics: Boost Your Brain Function with Smart Drugs and Memory Supplements, Everything, 2015