Zespół metaboliczny a przemiana materii

Czym właściwie jest metabolizm

Słowo „metabolizm” często łączone jest z pojęciami takimi, jak „dieta”, „ćwiczenia” czy „odchudzanie”. Rzadko jednak to modne słowo jest dokładnie objaśniane. W wyniku tego szerzy się na temat przemiany materii wiele fałszywych informacji.

Definicja medyczna metabolizmu?

Zdaniem Mayo Clinic są to „procesy zachodzące w organizmie niezbędne do podtrzymania życia”. Za pośrednictwem procesów metabolicznych twoje ciało zamienia wchłonięte pokarmy w niezbędną do życia energię. To zasadniczy z punktu widzenia życia proces, zachodzących u wszystkich organizmów żywych, nie tylko u człowieka. Pojęcie to obejmuje wszystkie ciągłe procesy chemiczne, które utrzymują cię przy życiu, wraz z oddychaniem, trawieniem pokarmów czy regeneracją komórkową.
Na temat działania metabolizmu istnieje szereg mitów, które deformują ludziom obraz tego, jak należy dbać o właściwą przemianę materii.
Spróbujmy przyjrzeć się tym najpowszechniejszym.

MIT: Szczupli ludzie mają szybszy metabolizm

W przypadku przemiany materii bardziej istotny jest stosunek tkanki tłuszczowej do tłuszczów a nie same rozmiary ciała. Mięśnie są aktywniejsze metabolicznie, co oznacza, że im więcej masz mięśni, tym więcej kalorii spalasz odpoczywając. Nie jest prawdą, że im chudszy jesteś, tym szybsza jest twoja przemiana materii. Zamiast tego istotne jest jak jesteś umięśniony.

Dlatego podnoszenie ciężarów jest jednym z najlepszych sposobów przyspieszenia metabolizmu. Skoncentrowanie się wyłącznie na ćwiczeniach kardio nie da takiego samego efektu.

MIT: Twój metabolizm warunkowany jest genetycznie i nie można tego zmienić

Twoje geny mają wpływ na twój metabolizm, ale nie tak duży, jak nawyki i zwyczaje, które praktykujesz. Ilość ruchu, jaką sobie zapewniasz, czy wybór diety są bardziej istotnymi czynnikami, na które (na szczęście) masz wpływ.

Niektóre uwarunkowania genetyczne mogą jednak wpływać na twój metabolizm. Przykładowo choroba Hashimoto, dziedziczne schorzenie, które może skutkować niedoczynnością tarczycy, może zdaniem kliniki w Cleveland spowolnić twój metabolizm i prowadzić do przybierania na wadze.

FAKT: Jeśli masz wolny metabolizm, bardziej prawdopodobne jest, że przytyjesz

Jeśli twoja przemiana materii jest wolniejsza, twój organizm nie potrafi tak szybko spalać kalorii, które przyjmujesz.

Twój metabolizm nie jest jednak jedyną rzeczą, którą należy brać pod uwagę, gdy próbujesz zrzucić dodatkowych parę kilo. Zdaniem Mayo Clinic, wbrew obecnemu przekonaniu, wolny metabolizm rzadko kiedy stanowi przyczynę nadwagi. Jakkolwiek metabolizm wpływa na podstawowe procesy energetyczne twojego organizmu, o twojej wadze decyduje finalnie to, ile zjesz i wypijesz oraz twoja aktywność fizyczna. Innymi słowy, nawet jeśli masz wolną przemianę materii, możesz (na szczęście) kontrolować swoją wagę za pomocą właściwej diety i ćwiczeń.

MIT: Jeśli masz szybką przemianę materii, możesz jeść, co tylko chcesz

Chociaż prawdą jest, że ludzie z szybszym metabolizmem nie będą przybierać na wadze tak szybko jak ci z wolniejszą przemianą materii, to jednak szybki metabolizm nie uzasadnia całkowitej rezygnacji z zaleceń dietetycznych. Zbilansowana dieta niesie z sobą wiele korzyści zdrowotnych, które nie mają bezpośredniego związku z utrzymaniem wagi, w tym dobry stan serca czy zapobieganie niektórym rodzajom poważniejszych chorób.

MIT: Spożywanie większej ilości mniejszych posiłków w ciągu dnia jest lepsze dla metabolizmu niż trzy regularne posiłki dziennie

Często mówi się ludziom, by spożywali pięć lub sześć małych posiłków dziennie, pojawiają się jednak badania, które mówią, że być może lepsze są dwa lub trzy skromne posiłki dziennie. Gdy ludzie słyszą, że mogą jeść pięć lub sześc mały posiłków dziennie, nie ograniczają się do małych porcji. Ludzie często nie kontrolują tego, ile danego dnia zjedzą.

Istotne jest to, że musisz panować nad tym, ile i czego jesz. Nie myśl tylko w kategoriach kalorii. Sam bilans kalorii to nie wszystko. Istnieje wielka różnica między tym, czy zjesz na drugie śniadanie pączka, który ma 250 kalorii, czy też mającą 250 kalorii przekąskę z wysokiej jakości białkiem.

FAKT: Twój metabolizm zwalnia wraz z wiekiem

Choć jest to w sumie smutna prawda na temat starzenia się, to jednak nie jest aż tak źle: wbrew temu,co myślą niektórzy, twój metabolizm nie zatrzyma się zaraz po trzydziestce. Możesz na niego wpływać, i to poprzez takie same nawyki życiowe, które pomagają w utrzymaniu ogólnej kondycji metabolizmu.

Spowolnienie metabolizmu może być najbardziej widoczne w okolicach menopauzy po pięćdziesiątce. U kobiet największe problemy pojawiają się właśnie w okresie przekwitania. Zmiany hormonalne, które wpływają na kobiety przechodzące menopauzę, mogą zwiększać prawdopodobieństwo tego, że przybiorą one na wadze w okolicach brzucha, bioder i ud.

Zespół metaboliczny (MetS)

Czym jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny to grupa pięciu czynników ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpieniach chorób serca, cukrzycy i udaru. Do tych pięciu czynników ryzyka należą:

– podniesione ciśnienie (powyżej 130/85 mmHg)
– wysoki poziom cukru we krwi (odporność insulinowa)
– nadmiar tłuszczu w okolicach pasa
– wysoki poziom trójglicerydów
– niski poziom dobrego cholesterolu czyli HDL

Jeżeli występuje u ciebie jeden z powyższych czynników ryzyka, nie znaczy to jeszcze, że cierpisz na zespół metaboliczny. Jeśli jednak któryś z nich dotyczy ciebie, zwiększa to prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej. Jeżeli występują u ciebie trzy lub więcej powyższe czynniki ryzyka, masz zespół metaboliczny, który zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań zdrowotnych.

Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (AHA) podaje, że aktualnie na syndrom metaboliczny (MetS) cierpi 23% osób dorosłych.

Jakie ryzyka niesie z sobą zespół metaboliczny?

Czynniki ryzyka zespołu metabolicznego powiązane są z otyłością. Dwa najistotniejsze czynniki ryzyka definiowane są przez Krajowy Instytut Serca, Płuc i Krwi następująco:

• otyłość brzuszna, czyli nadmiar tłuszczu w okolicach środkowej i górnej części ciała
• odporność insulinowa, utrudniająca organizmowi korzystanie z cukrów

Istnieją również i inne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. Należą do nich m.in.:

• wiek
• stwierdzenie zespołu metabolicznego w rodzinie
• brak ruchu
• Kobiety, u których stwierdzono zespół policystycznych jajników

Jak diagnozuje się MetS

W celu zdiagnozowania zespołu metabolicznego lekarz musi wykonać szereg różnych badań. Na podstawie wyników tych badań będzie szukać trzech lub więcej oznak tego zaburzenia. Twój lekarz może sprawdzić jeden lub więcej następujących objawów:

• obwód w pasie
• trójglicerydy we krwi na czczo
• poziom cholesterolu
• ciśnienie krwi
• poziom glukozy na czczo

Nieprawidłowości stwierdzone w więcej niż trzech z tych badań wskazują na występowanie zespołu metabolicznego.

Jakie komplikacje niesie z sobą zespół metaboliczny?

Powikłania mogące wynikać z MetS, są często poważne i długotrwałe (chroniczne). Należą do nich:

• miażdżyca (arterioskleroza)
• cukrzyca
• zawał serca
• choroby nerek
• udary
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby
• choroba tętnic obwodowych
• choroby sercowo-naczyniowe

Jeśli rozwinie się u ciebie cukrzyca, możesz być zagrożony kolejnymi powikłaniami zdrowotnymi, w tym:

• uszkodzeniami oczu (retinopatią)
• uszkodzeniami nerwów (neuropatią)
• chorobami nerek
• amputacją kończyn

Jak leczy się zespół metaboliczny

Jeśli zdiagnozowano u ciebie MetS, celem [cenzura] jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia kolejnych powikłań. Lekarz zaleci ci zmianę stylu życia, która może obejmować zmniejszenie twojej aktualnej wagi od 7 do 10% i co najmniej 30 minut dziennie średnio intensywnych lub intensywnych ćwiczeń przez pięć do siedmiu dni w tygodniu. Może ci także zalecić zaprzestanie palenia.

Lekarz może przepisać ci leki na obniżenie ciśnienia, cholesterolu i/lub cukru we krwi. Może ci również przepisać niską dawkę aspiryny, która pomoże ci zmniejszyć ryzyko udaru i zawału serca.

Jakie perspektywy mają pacjenci z zespołem metabolicznym?

Perspektywy osób z zespołem metabolicznym mogą być względnie dobre, o ile uda się zapanować nad objawami. Osoby, które stosują się do zaleceń swojego lekarza, właściwie się odżywiają, ćwiczą, przestają palić i schudną, zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zawał serca czy udar mózgu.

Pomimo tego, że terapia objawów zmniejsza problemy zdrowotne, większość osób z tą chorobą boryka się ze stałym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Jeżeli choroba ta rozwinie się u ciebie, będziesz musiał być pod obserwacją lekarza, by zapobiec poważnym problemom zdrowotnym, takim jak zawał serca czy udar mózgu.

Jak można zapobiegać zespołowi metabolicznemu?

Zapobieganie zespołowi metabolicznemu jest jak najbardziej możliwe. Utrzymywanie właściwego obwodu w pasie oraz poziomu ciśnienia i cholesterolu zmniejsza ryzyko zespołu metabolicznego. Dodatkowo pomóc mogą ćwiczenia i zmniejszenie masy ciała, które mogą też zmniejszyć odporność insulinową.

Przede wszystkim odżywiaj się zdrowo, spożywając owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. W zapobieganiu tej chorobie równie ważne jest ćwiczenie. Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ciśnienie krwi, poziom cukru we krwi oraz cholesterol. Kluczowe jest zachowanie zdrowej masy ciała. Zanim zaczniesz ćwiczyć lub radykalnie zmienisz dietę, skonsultuj się ze swoim lekarzem.

Bergamota (Citrus bergamia) to pachnący owoc wielkości zwykłej pomarańczy, przypominający kolorem cytrynę. 80% światowej produkcji pochodzi z południowej Kalabrii we Włoszech. Olejki bergamotowe odpowiadają za smak i zapach herbaty z gatunku Earl Grey. W bergamocie znaleziono szereg fitochemikaliów między innymi brutieridynę i melitydynę a także flawonoidy, flawony, O-glukozydy i C-glukozydy. Szereg badań potwierdził, że polifenole z bergamoty wpływają między innymi na działanie AMPK i trzustkowej hydrolazy estru cholesterolowego (pCEH). AMPK jest głównym regulatorem homeostazy energii komórkowej i energii organizmu. Jest czujnikiem energetycznym, który koordynuje ścieżki metaboliczne, przede wszystkim metabolizm lipidów i sacharydów.