Flaszowiec miękkociernisty – graviola

Flaszowiec miękkociernisty czyli graviola

to portugalska nazwa rośliny, która powszechnie hodowana jest i spożywana w Ameryce Łacińskiej. W hiszpańskojęzycznych krajach owoc ten nazywa się guanabana. Inne popularne nazwy to cukrowe jabłko, cherymoja czy flaszowiec peruwiański. Tak czy owak, bez względu na użytą nazwę, to wiecznie zielone drzewo rodzi owoce z białym miąższem, wieloma dużymi nasionami i o bardzo słodkim, kwaskowatym smaku. Ponieważ miąższ ciężko jest jeść, robi się z niego najczęściej sok.

Popularny nektar z guanabany sprzedaje pewnie również twój ulubiony sklep spożywczy. Długą historię jego zastosowania w medycynie amerykańskiej mają nie tylko owoce, ale także inne części rośliny – liście, łodyga, kora, korzenie i nasiona. Flaszowiec miękkociernisty stosowany jest jako naturalny lek na infekcje, gorączkę, problemy gastryczne i nadciśnienie [1]. Naukowcy odkryli również wiele innych tradycyjnych zastosowań przez rdzenną ludność And, Amazonii i Karaibów [2].

Flaszowiec miękkociernisty zawiera acetogeniny

Naukowcy zaczęli niedawno badać potencjał acetogenin – bioaktywnych związków zawartych w liściach, łodydze i nasionach gravioli. Wygląda na to, że wspomniane acetogeniny mają silne właściwości przeciwnowotworowe. Niektóre z przeprowadzonych in vitro badań wykazały, że związki z gravioli mogą być w stanie działać na komórki nowotworowe. [3] Zabijać je, nawet jeśli są oporne na leczenie, i to bez szkody dla zdrowych komórek. Kiedy wyniki te rozpowszechniły się wśród zwolenników medycyny alternatywnej i w internecie, wywołały znaczny entuzjazm, jednak badania kliniczne, których celem jest potwierdzenie lub obalenie twierdzeń zwolenników gravioli dopiero są prowadzone.

Czym jest graviola i jakie są jej zalety

Flaszowiec miękkociernisty rośnie w lasach deszczowych i od wieków stanowi część naturalnej i tradycyjnej medycyny Ameryki Środkowej i Południowej oraz Karaibów. 

Ma wyjątkowy zakres działań leczniczych, które rozkładają się na różne części rośliny. Owoce lub sok stosowane są do obniżania gorączki, leczenia biegunki i czerwonki oraz zabijania robaków i innych pasożytów. Również nasiona są silnymi środkami przeciwpasożytniczymi i tradycyjnie stosowane są na wszy. Z kory, liści i korzeni przygotowywana jest herbata uspokajająca, stosowana jako środek nasenny i przeciwskurczowy. Badania potwierdzają również tradycyjne zastosowanie herbaty z gravioli jako środka hipotensyjnego – a więc leku na nadciśnienie [9].

Korę stosować można w leczeniu gorączki, z kolei liście stosowane są miejscowo w celu przyspieszenia gojenia się ran. Niedojrzałe owoce szczególnie cenione są jako środek wspomagający trawienie [4]. Kolejne zastosowania gravioli stwierdzono w ramach określonych rdzennych tradycji leczniczych. W peruwiańskich Andach liście gravioli gotowane są w celu uwolnienia śluzu, łagodzącego stany zapalne błon śluzowych. Na wschodzie, w Amazonii, diabetycy stosują korę, liście i korzenie do stabilizacji poziomu cukru we krwi. Herbata z liści używana jest w Gujanie jako napar na serce, w Brazylii jako lek na wątrobę a w zachodnich Indiach jako lekarstwo na astmę, kaszel i grypę. Innym zastosowaniem jest też leczenie zapalenia stawów i reumatyzmu, z kolei niektóre matki spożywają owoce w celu zwiększenia produkcji swojego mleka [5].

Liczne zalety tej rośliny, takie jak działanie przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze, przeciwreumatyczne i wymiotne potwierdza na swojej stronie internetowej Nowojorski szpital Memorial Sloan-Kettering Cancer Center [źródło: Memorial Sloan-Kettering]. Z uwagi na tę obszerną listę efektów, zyskała szerokie uznanie. Flaszowiec miękkokociernisty ma działanie cytotoksyczne na guzy i komórki nowotworowe. Działanie to ma pewną wiarygodność, jednak wciąż brakuje dowodów naukowych z badań na ludziach. [6]

FLASZOWIEC NA ZŁY HUMOR

Wyniki opublikowanych w 1998 roku badań neurologicznych wykazały, że graviola ma zdolność stymulowania receptorów serotoniny w mózgu, ma więc potencjalne działanie przeciwdepresyjnie [1]. Jednocześnie jej tradycyjne zastosowanie potwierdza ten wniosek. Jeden z producentów leków ziołowych sprzedaje nalewkę z gravioli w połączeniu z korą mulung, kolejnego drzewa z lasu deszczowego, zwalczającego stany lękowe [7].

Część efektów ubocznych wynika z zakresu bioaktywności gravioli. Badania na zwierzętach wykazały, że roślina ta może rozszerzać naczynia krwionośne i obniżać ciśnienie krwi, dlatego osoby z niskim ciśnieniem lub przyjmujące leki na nadciśnienie powinny przed stosowaniem gravioli zasięgnąć porady lekarza [8]. Przyjęta jednorazowo duża dawka może też wywołać nudności i wymioty [9].

Działanie przeciwnowotworowe gravioli opiera się przede wszystkim na jej zdolności do ograniczania podaży adenozynotrifosforanu (ATP) do komórek nowotworowych. ATP często dostarcza energii metabolicznej również i zdrowym komórkom, z kolei niektóre suplementy diety, zwłaszcza koenzym Q10, podnoszą poziom ATP. Z tego powodu koenzym Q10 może neutralizować działanie gravioli i nie powinien być przyjmowany w tym samym czasie [9].

Naukowcy badający mechanizmy działania gravioli twierdzą, że zawarte w tej roślinie acetogeniny są w stanie odróżniać komórki rakowe od zdrowych, ponieważ komórki rakowe nieustannie wykazują wyższą aktywność komórkową. Acetogeniny rozpoznają i selektywnie zwalczają komórki nowotworowe. Zaleca się, by kobiety ciężarne unikały stosowania gravioli, ponieważ wysoka energia komórkowa rozwijającego się płodu może wywołać toksyczne działanie zioła [10]. W badaniu na zwierzętach stwierdzono również, że roślina ta stymuluje macicę [9].

KWESTIA STOSOWANIA Z PROBIOTYKAMI

Przy długotrwałym stosowaniu działanie przeciwdrobnoustrojowe gravioli może prowadzić do zniszczenia przyjaznych bakterii niezbędnych dla zdrowego trawienia. Dlatego w przypadku długotrwałego stosowania gravioli, wskazane może być włączenie suplementu probiotycznego lub enzymów trawiennych [10].

Flaszowiec miękkociernisty a rak

Amerykański Narodowy Instytut Onkologiczny (NCI) pierwszy raz zauważył przeciwnowotworowe działanie liści gravioli w 1976 roku, w wewnętrznym badaniu, które nie zostało udostępnione publicznie. Większość późniejszych badań przeprowadzono na Uniwersytecie Purdue w Indianie. Badania koncentrowały się na działaniu przeciwnowotworowym i selektywnej toksyczności acetogenin.

W 1997 roku zespół z Uniwersytetu Purdue poinformował, że wspomniane substancje fitochemiczne wydają się być szczególnie skuteczne w niszczeniu komórek, które przeżyły chemioterapię. Takie komórki mogą rozwinąć oporność na kilka leków przeciwnowotworowych i stać się wielolekooporne. Zwykle właściwości takie ma mniej niż dwa procent komórek nowotworowych, jednak ta niewielka grupa może się szybko namnażać po pierwszej chemioterapii. W tej sytuacji każda kolejna chemoterapia staje się bezcelowa.

Eliminowanie środków przeciwnowotworowych wymaga dużych ilości energii komórkowej, którą komórki wielolekooporne uzyskują z substancji ATP. Acetogeniny blokują transfer ATP do tych komórek, spowalniając ich działanie, co w końcu prowadzi do ich obumarcia. Proces ten oszczędza zdrowe komórki, nie wymagające takiego napływu ATP [9]. 

W OCZEKIWANIU NA SUBSTANCJĘ SYNTETYCZNĄ

Firmom farmaceutycznym udało się z powodzeniem wytworzyć laboratoryjnie kilka acetogenin. Obecnie pracują one ze strukturami chemicznymi, by stworzyć syntetyczną acetogeninę, która byłaby na tyle unikalna, by można ją było opatentować i na tyle skuteczna, by można ją było sprzedawać. Nie mogąc opatentować naturalnej substancji fitochemicznej, nie mogą więc czerpać z niej zysków, co prawdopodobnie wyjaśnia, dlaczego nie prowadzi się badań klinicznych tej obiecującej rośliny leczniczej [9].

Źródła:

1) Barrie R. Cassileth. Graviola (Annona muricata), dostępne pod: http://www.cancernetwork.com/integrative-oncology/graviola-annona-muricata

2) Siti Mariam Abdul Wahab, Ibrahim Jantan, Md. Areeful Haque, and Laiba Arshad. Exploring the Leaves of Annona muricata L. as a Source of Potential Anti-inflammatory and Anticancer Agents. Front Pharmacol. 2018; 9: 661. Published online 2018 Jun 20. doi: 10.3389/fphar.2018.00661. Dostępne pod: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6019487/

3) Ioannis Patrikios, Anastasis Stephanou, Yiallouris Andreas. Graviola: A Systematic Review on Its Anticancer Properties Article (PDF Available) · January 2016. DOI: 10.12691/ajcp-3-6-5. https://www.researchgate.net/publication/290448944_Graviola_A_Systematic_Review_on_Its_Anticancer_Properties

4) Ronald Ross Watson, Victor R. Preedy. Bioactive Foods in Promoting Health: Fruits and Vegetables

5) Soheil Zorofchian Moghadamtousi,1 Mehran Fadaeinasab,2 Sonia Nikzad,1 Gokula Mohan,1 Hapipah Mohd Ali,2 and Habsah Abdul Kadir1,* Maurizio Battino, Academic Editor. Annona muricata (Annonaceae): A Review of Its Traditional Uses, Isolated Acetogenins and Biological Activities. Int J Mol Sci. 2015 Jul; 16(7): 15625–15658. Published online 2015 Jul 10. doi: 10.3390/ijms160715625. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4519917/

6) https://www.mskcc.org/cancer-care/integrative-medicine/herbs/graviola

7) Amazon Botanicals. Anti-Anxiety Herbs. http://www.amazon-botanicals.com/Anti_Anxiety_herbs_s/43.htm

8) Chukwuemeka R Nwokocha, Daniel U Owu, Angeline Gordon, Lauriann Young. Possible mechanisms of action of the hypotensive effect of Annona muricata (soursop) in normotensive Sprague–Dawley rats. Article (PDF Available)  in Pharmaceutical Biology 50(11):1436-41 · September 2012 with 319 Reads DOI: 10.3109/13880209.2012.684690 · Source: PubMed. https://www.researchgate.net/publication/230803388_Possible_mechanisms_of_action_of_the_hypotensive_effect_of_Annona_muricata_soursop_in_normotensive_Sprague-Dawley_rats

9) Taylor, Leslie. Graviola. From The Healing Power of Rainforest Herbs (Square One Publishers, 2005). http://rain-tree.com/graviola.htm

10) Wright, Kathryn Mays. Groundbreaking Plant From the Amazon Takes on Cancer, Skeptics, and Controversy. Health Sciences Institute newsletter, October 2005. Dostępne pod: http://www.rain-tree.com/reports/hsi_200510.pdf