7 istotnych procesów, które przebiegają, gdy śpisz

Wciąż jest wiele rzeczy, których nie wiemy na temat snu. Dlaczego istnieją cykle snu, dlaczego śnimy i dlaczego właściwie człowiek w ogóle potrzebuje snu – to kwestie nad którymi zastanawiają się naukowcy, ale nie znają dokładnych odpowiedzi. Jedna sprawa jest jednak jasna. Jeśli śpimy, i dobrze się wyśpimy, czujemy się lepiej zarówno od strony fizycznej, jak i psychicznej, jesteśmy też o wiele bardziej produktywni w ciągu dnia. Spróbujmy przyjrzeć się kilku rzeczom, które wiemy o śnie i temu, dlaczego jest on dla naszego organizmu tak ważny.

1. Twój mózg segreguje i przetwarza informacje

Przekonanie, że mózg wyłącza się, gdy śpimy, dalekie jest od rzeczywistości. Wręcz przeciwnie, podczas snu mózg jest bardzo aktywny, przetwarza bowiem informacje i doświadczenia, które zdobył w ciągu dnia. Jest to szczególnie ważne dla twojej pamięci długotrwałej.

2. Ciało zalane jest hormonami

W trakcie snu zwiększa się produkcja wielu ważnych hormonów. Melatonina wydzielana przez szyszynkę wpływa na cykle snu. Gdy słońce przestaje świecić nam w oczy, jej produkcja gwałtownie wzrasta i zaczynamy odczuwać senność. Rano z kolei pierwsze promienie słońca zatrzymują jej produkcję i uruchamiają produkcję kortyzolu przywracającego naszą czujność. Nietrudno sobie wyobrazić, co oglądanie wieczorem telewizji, komputera czy tabletu zrobi z produkcją melatoniny – emitują one bowiem niebieskie światło, które produkcję melatoniny efektywnie blokuje. Gdy zatrzymujesz produkcję melatoniny, wpływa to na przysadkę mózgową, która podczas snu produkuje hormon wzrostu, by pomóc organizmowi w odbudowie i naprawie uszkodzonych oraz zużytych tkanek.

3. Twój układ współczulny wyłącza się

Sympatyczny układ nerwowy (SNS) jest jedną z części autonomicznego układu nerwowego, która odpowiada za reakcje typu „walcz lub uciekaj”. W trakcie snu ma wreszcie szansę się zrelaksować. Jeśli niedosypiamy, aktywność SNS wzrasta, co przejawia się np. wzrostem ciśnienia krwi. Wiele badań zajmuje się kwestią tego, jak bardzo brak snu związany jest ze zwiększonym ryzykiem chorób serca.

4. Obniża się poziom kortyzolu

Produkowany przez korę nadnerczy kortyzol jest najsilniejszym hormonem z grupy glukokortykoidów. Zwiększa on ogólną gotowość organizmu w sytuacjach stresowych. Poziom, nazywanego czasami hormonem stresu, kortyzolu spada w ciągu pierwszych kilku godzin snu, tylko po to, by po przebudzeniu wzrosnąć do maksymalnego poziomu, który dodaje energii i zwiększa apetyt. Jeśli nie śpimy wystarczająco długo przez jakiś czas, poziom kortyzolu wzrasta, co objawia się bardzo niekorzystnymi konsekwencjami dla naszego zdrowia.

5. Dochodzi do paraliżu twoich mięśni

Podczas snu przechodzimy przez fazy NREM i REM. W fazie REM oczy poruszają się gwałtownie, a mózg tworzy najbardziej realistyczne sny. Podczas tej fazy napięcie mięśni naszego ciała jest wyraźnie mniejsze, abyśmy nie mogli się zbyt często ruszać. Dzieje się tak po to, byśmy nie mogli fizycznie reagować na sny. Jeżeli funkcja REM jest zaburzona, dochodzi we śnie do gwałtownych ruchów kończyn, przewracania się, kopania lub siadania, co czasami może nas samych lub naszego śpiącego partnera prowadzić do urazów.

6. Ustaje produkcja ADH

Być może zastanawiałeś się czasem jak to jest, że w ciągu dnia chodzisz oddać mocz co kilka godzin, a potem podczas ośmiu godzin snu ta potrzeba jakby nagle zniknęła. Dzieje się tak, ponieważ zegar okołodobowy w twoim mózgu włącza produkcję ADH – hormonu antydiuretycznego.

7. Układ odpornościowy wytwarza cytokiny, które zwalczają nieproporcjonalne reakcje immunologiczne

Cytokiny to białka stymulujące ruch komórek w kierunku miejsc niewłaściwych reakcji immunologicznych, infekcji i urazów. Przykładami cytokin są interleukina i interferon. Odpowiednia ilość snu zapewnia więc, również dzięki produkcji cytokin, regenerację i terapię naszego organizmu po codziennych obciążeniach.

Jak dokładnie działa nasz zegar okołodobowy, gdzie znajduje się w mózgu i jak go wyregulować, by działał prawidłowo, omówimy w jednym z kolejnych artykułów. Dla każdego powinno być jasne, że ludzkie ciało dokonuje podczas snu szeregu istotnych operacji, które głęboko wpływają na zdrowie i stan umysłu. Dążenie do prawidłowych wzorców snu powinno być więc jedną z pierwszych rzeczy, jakie robimy w kierunku osiągnięcia dobrego samopoczucia i harmonii w naszym życiu.